ရပ်ကွက်ထဲက ဒလန် သို့ စစ်သူလျှိုတွေကို ဘယ်လိုဖမ်းမလဲ

၁။ စစ်အုပ်စု၏ ထောက်လှမ်းရေး ကွန်ရက်အကြောင်း

ထောက်လှမ်းရေး လုပ်ရာတွင် လူအသုံးပြု ထောက်လှမ်းခြင်း (HUMINT)၊ ဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်း ကို ကြားဖြတ် နားထောင်၍ ထောက်လှမ်းခြင်း (SIGINT) နှင့် ဆိုက်ဘာထောက်လှမ်းခြင်း (CYBINT) စသည်ဖြင့် ထောက်လှမ်းရေး နည်းလမ်း အများအပြားရှိပါသည်။ ဖက်စစ် စစ်အုပ်စုသည် လူအင်အား အသုံးပြု၍ ထောက် လှမ်းသည့် နည်းလမ်းကို အဓိက လုပ်နေပါသည်။ ဆန္ဒပြပွဲ ခေါင်းဆောင်များနှင့် တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများကို မတရားဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်း၍ သတ်ဖြတ်ရာတွင်ဒလန် ခေါ်စစ်သူလျှိုများမပါဘဲ စစ်အုပ်စု မလုပ်နိုင်ပါ။ စစ်အုပ် စုသည် လူအသုံးပြု ထောက်လှမ်းရေး ကွန်ရက်ကို အသုံးပြု၍ ပြည်သူများကို ဖိနှိပ် ညှင်းပန်းခဲ့သည့် သာဓကများ ရှိပါသည်။ ယခင်က ခင်ညွှန့်ဦးဆောင်သည့် စစ်ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့သည် ဒီမိုကရေစီအရေးအတွက် လှုပ်ရှားသူ များကို ခြေရာခံ၍ ဖမ်းဆီးကာ နှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ ယခုအခါတွင် ဒီမိုကရေစီအတွက် တိုက်ပွဲဝင်သူများ ကိုဖမ်းဆီးရန် စစ်ဖက်ရေးရာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ (စအဖ) လက်အောက်ခံ ဒလန် ခေါ် စစ်သူလျှိုများကို မြို့ရွာရပ် ကွက်များတွင် ဖြန့်ကျက်ချထားပြီး ဖြစ်သည်။ ဒလန်များ၏ တာဝန်များမှာ

၁။ ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ဦးဆောင်ပါဝင် သူများကို ဓာတ်ပုံ ဗီဒီယိုရိုက် မှတ်သား၍ ရဲများကို သတင်းပေးခြင်း

၂။ ရဲများမှ ဖမ်းဆီးချင်သည့် လူများ ၎င်းနေ ထိုင်ရာရပ်ကွက်သို့ လာရောက် တိမ်းရှောင်ပါက သတင်းပေးခြင်း

၃။ ရဲများ ရပ်ကွက်အတွင်းသို့ ဝင်စီးသည့်အခါ ၎င်းတို့ ဖမ်းချင်သည့် သူများရှိရာ နေအိမ်ကို ပြသခြင်း တို့ဖြစ်သည်။

၂။ ဒလန်များကို မည်သို့ရှာမည်နည်း။

                ဒလန်များကြောင့် ဆန္ဒပြသူများစွာ ဖမ်းဆီး သတ်ဖြတ်ခံနေရသောကြောင့် ဒလန်တွေကို ဖော်ထုတ်ရန် မဖြစ်မနေ လိုအပ်လာသည်။ ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်တွင် ဒလန်မဟုတ်သူများကို ဒလန်ဟု စွပ်စွဲမှုကြောင့် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများ နစ်နာရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဒလန်များကို ထိထိရောက်ရောက် ဖော်ထုတ်ရန် အောက်ပါနည်းလမ်းများအတိုင်း လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။

ဒလန် ရှာဖွေရန် အဖွဲ့ ဖွဲ့ခြင်း

•        ဒလန်ဖော်ထုတ်ရာမှာ ရပ်ကွက်ရဲ့ ထောက်ခံမှု အပြည့်အဝ လိုအပ်ပါသည်။ သို့သော် ရပ်ကွက်က လူရာပေါင်းများစွာ တစ်ယောက်တစ်ပေါက် ဆုံးဖြတ်လျှင် တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အလုပ်မလုပ်နိုင်ပါ။

•        ထို့ကြောင့် ရပ်ကွက်တိုင်းတွင် ဒလန်ရှာဖွေရန် အဖွဲ့ကို အဖွဲ့ဝင် မဂဏန်းဖြင့် ဖွဲ့ပါ (လူ ၅ယောက်၊ ၇ ယောက်၊ ၉ ယောက် ပါဝင်သော ကော်မတီ)။ ထိုအဖွဲ့ကို ရပ်ကွက်ထဲရှိ လူတွေက မဲပေးရွေးချယ်နိုင်ပါသည်။ ဒီအဖွဲ့ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် တွေကို ရပ်ကွက်မှ လူများက လိုက်နာရမည်။

မည်သူသည် ဒလန်နည်း

•         ဒလန်ရှာဖွေသောအခါ “မည်သူမဆို အပြစ်ရှိကြောင်း သက်သေမရှိသရွှေ့ အပြစ်ကင်းသည်” ဆိုသော ဥပသမားများ၏ လက်သုံးစကားကို လိုက်နာရပါမည်။ ဆိုလိုသည်မှာ သံသယဝင်သောကြောင့် လူတစ်ယောက်ကို ဒလန်ဟု မသတ်မှတ် သင့်ပါ။ ထို့အပြင် ရုပ်ရည် မသန့်ပြန့်သောကြောင့်၊ အသားမဲသောကြောင့်၊ လူစိမ်းဖြစ်သောကြောင့် ဒလန်အဖြစ် မသတ် မှတ်သင့်ပါ။

•        ဒလန်များတွင် တူညီသော အချက်များရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ လူအများ ထင်သာမြင်သာအောင် မနေပဲ စစ်အုပ်စု အတွက် အချက်အလက်များ စုဆောင်းနေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဒလန်များသည် လူထု ဆူပူစေရန် သွေးထိုးလှုံ့ဆော်သော သူများ မဟုတ်ပါ။

•        ၎င်းတို့၏ တာဝန်သည် နေ့ဘက် ဆန္ဒပြချိန်တွင် တိုးတိုးတိတ်တိတ်နေပြီး မည်သူခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ မည်သည့် နေရာတွင် နေသည် စသော အချက်အလက်များကို မှတ်သားထားပြီး ညဘက် ရဲဖမ်းရာတွင် ထိုသူနေထိုင်သည့် နေအိမ်ကို လိုက်ပြလေ့ ရှိကြသည်။

•        ထို့ကြောင့် ရပ်ကွက်တွင် ဆန္ဒပြနေစဉ် ဆန္ဒပြသူများ၏ မျက်နှာပေါ်အောင် ဓာတ်ပုံ၊ ဗီဒီယိုလိုက်ရိုက်နေသော သူသည် ဒလန် ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ထို့အပြင် ယခင်က စစ်အုပ်စုနှင့် ကြံ့ဖွံ့ပါတီဖြင့် အဆက် အသွယ်ရှိသူများသည်လည်း ဒလန် ဖြစ် နိုင်ပါသည်။

ဒလန်ကို ဖမ်းခြင်း

•        လူတစ်ယောက်အား ဒလန်ဟု သံသယရှိပါက ရပ်ကွက်နေသူများက ထိုသူကို ထိန်းသိမ်း၍ ဒလန်ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ရှေ့ မှောက်ထံသို့ ပို့ပေးရမည်။

•        ဖမ်းဆီးသောအခါ ရပ်ကွက်နေပြည်သူများကို ရန်ပြုတိုက်ခိုက်ခြင်း မရှိပါက ထိုသူကို ရိုက်နှက် ကန်ကျောက်ခြင်း မလုပ်ရ။ ဒလန်ဟု သံသယရှိသောသူသည် အပြစ်ရှိကြောင်း သက်သေမရှိသေးသောကြောင့် ထိုသူကို အပြစ်သားသဖွယ် မဆက်ဆံသင့်ပါ။

•        ဒလန်ဟု သံသယရှိသူအား ၎င်းကို စစ်ဆေးရန် ဒလန်ရှာဖွေရေး တာဝန်ပေးထားတဲ့ အဖွဲ့ဝင်တွေထံသို့ ခေါ်သွားဖို့သာ ဖြစ်ကြောင်း ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြောပြပါ။

၃။ တရားစီရင်ခြင်း

တရားစီရင်ရေးအာဏာကို စစ်အုပ်စုက သိမ်းပိုက်လိုက်သည့်အတွက် ပြည်သူများ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ တရားစီရင်နိုင်သည်။ သို့သော် တရားစီရင်ရာတွင် အောက်ပါ စည်းမျဉ်းနှစ်ရပ်ကို လိုက်နာရမည်။

၁။ မည်သူမဆို အပြစ်ရှိကြောင်း သက်သေမရှိသရွှေ့ အပြစ်ကင်းသည်။

၂။ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို လေးစားလိုက်နာရမည်။

သံသယရှိသူကို စစ်ဆေးခြင်း

•        ဒလန်ရှာဖွေရန် ဖွဲ့ထားသည့် အဖွဲ့မှသာ သံသယရှိသူများကို စစ်ဆေးနိုင်သည်။ ကျန်သည့် ဘေးလူများအနေဖြင့် ဝင်ရောက် ဆွေးနွေး ဆုံးဖြတ်ခြင်း မလုပ်ရ။

•        ဘေးလူများ တစ်ယောက်တစ်ပေါက် ဝင်ပြောခြင်း မဖြစ်စေရန် ဒလန်ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ဝင်များသည် ဖြစ်နိုင်ပါက သံသယ ရှိသူကို အခန်းလွတ် တစ်ခန်းထဲ ခေါ်ထားသင့်သည်။ ထို့နောက် သံသယရှိသူ၏ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်ကို မေးမြန်း မှတ်တမ်းတင်ပါ။

•        သူခိုးသည် ခိုးကြောင်း ဝန်ခံဖို့ ခက်သလို သံသယရှိသူသည် ဒလန်ဖြစ်သည်ဟု ဝန်ခံမည် မဟုတ်ပါ။ ထို့ကြောင့် ၎င်း၏ ဖုန်းကို ယူစစ်ပါ။ ယခုအခါ ဒလန်များသည် အထက်သို့ သတင်းပို့သည့်အခါ ကိုယ်ပိုင်ဖုန်းများကို တွင်ကျယ်စွာ သုံးကြပါသည်။

•         ဖုန်းတွင် ဓာတ်ပုံ၊ ဗီဒီယိုများ ထားရှိရာ Gallery၊ ဖုန်းခေါ်ဆိုထားမှုကို ပြသည့် call log၊ Viber၊ Messenger စသည်တို့ကို စစ်ဆေးပါ။ ၎င်း၏ Facebook ကိုလည်း ကြည့်ရှုစစ်ဆေးပါ။

•        ထိုသို့ စစ်ဆေးမှုအရ ဆန္ဒပြသူများ၏ ဓာတ်ပုံ၊ ဗီဒီယိုများကို ရဲများ စစ်သားများထံသို့ ပေးပို့ခြင်း၊ ဆပြသူများ၏ အမည်၊ နေရပ်လိပ်စာ စသည်တို့ကို ရဲနှင့် စစ်သားများကို လက်ထောက်ချထားသည့် သက်သေများ တွေ့ပါက သံသယရှိသူကို လန်ဟု သတ်မှတ်နိုင်သည်။

•        ဖုန်းခေါ်ဆိုထားမှု မှတ်တမ်းနှင့် မက်ဆေ့ချ်များတွင် သံသယရှိသူသည် လဝ (လျှို့ဝှက်)၊ စအဖ (ဗက (ဗိုလ်ကြီး)၊ ဗမ (ဗိုလ်မှူး)၊ ရကရ (ရန်ကုန်ရဲ)၊ ဒစက (ဒေသဆိုင်ရာစစ်ကွပ်ကဲရေး)၊ စဖရ (စစ်ဖက်ရေးရာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့)စသည့် စကားလုံးများသုံးထားပါက စစ်အုပ်စုနှင့်ဆက်သွယ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

•         ဒလန်ဖြစ်သည်ဟု လုံလောက်သော သက်သေမရှိပါက သံသယရှိသူကို လွှတ်ပေးရမည်။ သက်သေအထောက်အထား ရှိပါက ဒလန်ကို အပြစ်ပေးရမည်။

ဒလန်ကို အပြစ်ပေးခြင်း (အမှုသေး)

•        ဒလန်ကို အပြစ်ပေးသည့်အခါ လူသားဂုဏ်သိက္ခာ ညှိုးနွမ်းအောင် မလုပ်ရပါ။ ၁၉၈၈ တွင် လူစိမ်းများကို ခေါင်းဖြတ် သတ်ဖြတ်ခြင်းကြောင့် တော်လှန်ရေးတွင် လူထုယုံကြည်မှု လျော့ကျသွားသည်။ ၂၀၂၁ တွင် ထိုသို့ မဖြစ်စေရန် သတိထား ပါ။

•        ဒလန်သည် စစ်အုပ်စုနှင့် အဆက်အသွယ်ပြုထားသော်လည်း ဆန္ဒပြသူများကို အန္တရာယ်ကြီးကြီးမားမား ကျရောက် အောင် မလုပ်ရသေးပါက သို့မဟုတ် မကြာသေးမီက ဒလန်လုပ်ရန် ကြံစည်နေပါက ပြစ်မှု မကြီးဟု မှတ်ယူနိုင်သည်။

•        ဒလန်၏ ပြစ်မှုသည် မကြီးလေးပါက ဒလန်ကို ၎င်းနေထိုင်ရာ ရပ်ကွက်မှ နှင်ထုတ်ခြင်း၊ ၎င်းနေထိုင်သည့်အိမ်ကို ဖြိုချခြင်း၊ ချိတ်ပိတ်ခြင်းများကို လုပ်ဆောင်ပါ။ ဒလန် ဖုန်းထဲမှ လိုအပ်သည့် အချက်အလက်များ ရရှိပြီးသည့်အခါ စစ်အုပ်စုနှင့် ဆက်သွယ်ခြင်း မလုပ်နိုင်ရန် ဖုန်းကို သိမ်းဆည်း သို့မဟုတ် ဖျက်စီးလိုက်ပါ။ ဒလန်ကို လုံးဝ ပြန်မပေးပါနှင့်။

ဒလန်ကို အပြစ်ပေးခြင်း (အမှုကြီး)

•        ဒလန်ကို ကြီးလေးသည့် အပြစ်များ ပေးသည့်အခါ လူသား ဂုဏ်သိက္ခာ မညှိုးနွမ်းစေရန် ဂရုစိုက်ပါ။

•        ဒလန်သည် ဆန္ဒပြသူများကို ဖမ်းဆီးသည့်အခါ အကူအညီပေးကြောင်း၊ ဆန္ဒပြသူများကို နှိပ်စက် သတ်ဖြတ်သူဖြစ်ကြောင်း ခိုင်လုံသည့် သက်သေအထောက်အထားများ တွေ့ပါက ကြီးလေးသည့် အပြစ်ဒဏ်ကို ပေးရမည်။

•        လူသားဂုဏ်သိက္ခာ မညှိုးနွမ်းစေရန် ခေါင်းဖြတ်ခြင်း၊ ကိုယ်လက်များကို ဖြတ်တောက်ခြင်း မပြုလုပ်ရပါ။

•         ဒလန်ကို ကြိုးပေးခြင်း၊ လုံခြုံသည့် တစ်နေရာတွင် ရက်ရှည်လများ ဖမ်းဆီးထားခြင်း ပြုလုပ်ပါ။ ကြိုးပေးသည့်အခါ ဒလန် ၏ မျက်နှာကို အခြားသူများ မမြင်စေရန် ခေါင်းစွပ်တစ်ခု စွပ်ပေးပြီး ထိုင်ခုံအမြင့်တွင် မတ်တတ်ရပ်စေ၍ ကြိုးကွင်းစွပ်ပါ။ ထို့နောက် ထိုထိုင်ခုံကို ဖယ်ရှားလိုက်ပါ။ ကြိုးပေးနေသည့်အခါ လူအများဝိုင်းအုံကြည့်ခြင်း လှောင်ပြောင်ခြင်း မပြုလုပ်ရ။ ကြိုးပေးမှုကို လူအနည်းငယ်ဖြင့်သာ လုပ်ဆောင်ပြီး ဒလန်၏ နောက်ဆုံးဖြစ်ချင်သည့် ဆန္ဒကို တတ်နိုင်သမျှ လိုက် လျောရမည်။

•        ရက်ရှည်လများ ချုပ်နှောင်ထားရန် လုပ်သည့်အခါ အစာရေစာ လုံလုံလောက်လောက်ပေး၍ စောင့်ကြည့်မည့် အစောင့် တစ်ဦးထားပါ။ လိုအပ်ပါက ထွက်မပြေးနိုင်ရန် ခြေကျင်းစွပ်ခြင်း လုပ်နိုင်သည်။

၄။ အခြားရပ်ကွက်များသို့ သတင်းပေးခြင်း

•        ဒလန်များသည် အုပ်စုလိုက် လှုပ်ရှားလေ့ရှိကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဒလန်တစ်ယောက်ကို တွေ့ရှိပါက အခြား ဒလန်များကို လည်း ရှာတွေ့နိုင်သည်။

•        ဒလန်၏ ဖုန်းရှိ Viber သို့မဟုတ် Messenger တွင် ဒလန် ကွန်ရက်များ ရှိမရှိ ရှာဖွေပါ။ ဒလန်ကွန်ရက်များတွေ့ပါက ဒလန်များနှင့် ဒလန်များကို ကြီးကြပ်သော ရဲနှင့် စစ်သားများ၏ ဖုန်းနံပါတ်၊ ဓာတ်ပုံများကို လူအများသိစေရန် Facebook မှ ဖြစ်စေ၊ Messenger မှဖြစ်စေ ဖွင့်ချပါ။ သို့မဟုတ် သက်ဆိုင်ရာ ရပ်ကွက်ရှိ လူများကို ထိုသူတို့၏ ဓာတ်ပုံ၊ ဖုန်းနံပါတ်များ ပို့ပါ။

•        ဤသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် အခြားရပ်ကွက်မှ ဒလန်များကိုလည်း ရပ်ကွက်နေ ပြည်သူများက အရေးယူနိုင်မည်။